medicatieDit is het derde artikel in de mini-reeks rond medicatie bij ADHD. Gedrag wordt aangestuurd door onze hersenen. Als we een taak of opdracht willen uitvoeren dan geven de hersenen een signaal tot uitvoering door. Dit signaal wordt via een complex netwerk van hersenbanen doorgegeven van de ene naar de andere zenuwcel zodat uiteindelijk de functies die nodig zijn om de taak of opdracht uit te voeren worden geactiveerd.

Circa 10 miljard neuronen of zenuwcellen dragen informatie op elkaar over via een ingewikkeld netwerk waarbinnen neurotransmitters een belangrijke rol spelen. Neurotransmitters zijn de chemische stoffen die de signalen van de ene naar de andere zenuwcel overdragen. Het zijn chemische boodschappers die de serie handelingen in gang zetten, die nodig zijn om een taak of opdracht goed te kunnen uitvoeren.

Hoe werkt dit? Als we een taak willen uitvoeren, wordt er een chemische prikkel of boodschap uitgestuurd. De cel die de boodschap uitstuurt zet een reeks reacties in gang die ervoor zorgen dat de boodschap van de ene naar de andere zenuwcel doorgaat zodat uiteindelijk alle handelingen die nodig zijn voor de taakuitvoering gebeuren. De boodschap wordt uitgestuurd via de neurotransmitters.

De boodschappercel geeft de neurotransmitter af aan de ontvangende cel, die op zijn beurt opnieuw de boodschap via dezelfde neurotransmitter doorstuurt naar de volgende cel. De overdracht van informatie tussen de cellen gebeurt in de synaptische spleet. Dit is de ruimte tussen de boodschapper-en ontvangercel van waaruit de verbinding tussen de cellen wordt gelegd. In deze ruimte gaan de neurotransmitters zich ‘tijdelijk’ binden aan de ontvangerscel. Deze ontvangt daardoor de boodschap en stuurt het signaal verder door naar de volgende zenuwcel. De neurotransmitters worden na het vervullen van hun boodschapperfunctie afgevoerd en opgeruimd via afbraak door enzymen en heropname in de cel van oorsprong of de boodschappercel Op die manier worden ze opnieuw ter beschikking gesteld voor een volgende prikkeloverdracht.

Schematische voorstelling van de overdracht van signalen van de ene naar de andere zenuwcel

medicatienieuws3

Bij ADHD verloopt de informatieoverdracht in de hersenen verstoord omdat er een tekort is aan neurotransmitters ter hoogte van de synaptische spleet. Het gaat dan vooral om een tekort aan de neurotransmitters dopamine en noradrenaline. Op gedragsniveau betekent dit dat de geplande of gewilde gedragsuitvoering vaak achterwege blijft. De planning, controle en organisatie van het gedrag verloopt niet zoals verwacht. Dit tekort kan het gevolg zijn van:

 

  • Een te snelle heropname van de neurotransmitters
  • Een te gerine aanmaak van de neurotransmitters
  • Een te snelle afbraak van de neurotransmitters in de synaptische spleet


De medicatie bij ADHD zorgt er voor dat er meer neurotransmitters terecht komen in de synaptische spleet. Dit kan door de heropname van de neurotransmitters door de zenuwcel af te remmen, de afbraak in de synaptische spleet af te remmen of de aanmaak ervan te stimuleren. Middelen die dopamine en/of noradrenaline aanmaken of ervoor zorgen dat ze niet te snel worden heropgenomen hebben effect op de symptomen van ADHD. Er wordt op dit moment ook onderzoek gedaan naar de betrokkenheid van de neurotransmitter serotonine in relatie tot de ADHD-symptomatiek.

Momenteel zijn er twee groepen medicatie op de markt: psychostimulantia die vooral inwerken op de dopaminesystemen en de atomoxetines die inwerken op de noradrenalinesystemen.

Recent onderzoek toont aan dat medicatie binnen het globale behandelplan meer effect heeft op de symptomen dan psycho-educatie en/of gedragstherapie. De psycho-educatie en gedragstherapie zorgen er wel voor dat het kind, de jongere of volwassenen op meer begrip en steun kunnen rekenen van de omgeving. Psychosociale interventies helpen om beter met de ADHD-symptomen te kunnen omgaan. De symptomen verdwijnen daarom nog niet.

De andere artikels in deze reeks kan je hier lezen:

Nieuw medicament opgenomen als terugbetaalbare specialiteit

Plaats van medicatie in een hedendaagse behandeling van ADHD

Overzicht van de bestaande medicaties