Print deze pagina Print deze pagina

In samenwerking met ADHDynamisch, de onderzoeksgroep van de KU Leuven Associatie, brengen we in het ZitStil-magazine vier artikels over nieuwe wetenschappelijke bevindingen over ADHD en tendensen in de samenleving  in het omgaan met ADHD. In een eerste artikel wordt door de onderzoeksgroep ingegaan op de beeldvorming van ADHD in de Vlaamse dagbladen. Er werd onderzocht hoe ‘gekleurd’ die berichtgeving is. Analyse toont aan dat er opvallend meer negatieve berichtgeving is over ADHD dan over ASS. Waar wijst dit op en welke verklaringen zijn er?

 

Berichtgeving in de media draagt bij aan de algemene beeldvorming van ADHD en autismespectrumstoornis (ASS). Wij hebben onderzocht hoe ‘gekleurd’ die berichtgeving over ADHD en autisme is in de Vlaamse dagbladen. Analyse van artikelen over ADHD en ASS in Vlaamse dagbladen toont aan dat er opvallend meer negatieve dan neutrale/positieve berichtgeving is over ADHD dan over ASS. Dit wijst op de noodzaak om negatieve en al zeker foutieve berichtgeving over ADHD bij te sturen en te corrigeren zowel ten aanzien van de media als van haar lezers.

 

Hoge bomen vangen veel wind

In de afgelopen decennia nam de bekendheid van ADHD – als naam en problematiek – bij het brede publiek in sneltempo toe. Dergelijke bekendheid draagt bij aan snellere herkenning van de signalen, brede sensibilisering voor de bijhorende beperkingen en voor de nood aan een gepast begeleidings- en behandelingsaanbod. Keerzijde van de toenemende bekendheid is echter ook dat kritische geluiden over het concept steeds luider klinken. In 2012 vermeldde Knack op zijn cover de kop: “ADHD is een verzinsel”. In datzelfde jaar bracht Laura Batstra het goed verkopende boek uit “Hoe voorkom je ADHD? Door de diagnose niet te stellen”. En nog een jaar later besloot Pieter Duker zelfs tot het afschaffen van de stoornis ADHD in het boek “Afscheid van autisme en ADHD”. ADHDynamisch, het in ADHD gespecialiseerde onderzoeksconsortium van KU Leuven, reageert hier waar mogelijk nuancerend en wetenschappelijk onderbouwd op, in opiniestukken en reacties. Zo ook op het artikel van 2012 in Knack: in een wederwoord stellen we “door het artikel ‘ADHD is een verzinsel’ wordt geschoten op het verkeerde doel: de al kwetsbare individuen met ADHD en diegenen die hen proberen te helpen worden nogmaals (dubbel) geraakt.” (Danckaerts e.a., 2012).

 

De negatieve gevolgen van stigma

Nuanceren en reageren is immers belangrijk. Wanneer men slecht denkt, voelt of spreekt over een individu of een groep van individuen die op de één of andere manier afwijkt van de norm, spreekt men van stigma. Uit eerder onderzoek weten we dat stigma nadelige gevolgen kan hebben voor deze (groepen van) individuen. Zij kunnen gediscrimineerd of sociaal uitgesloten worden, of deze mensen kunnen niet de ondersteuning krijgen die zij nodig hebben (bijvoorbeeld het weigeren van faciliteiten in het onderwijs) of zij durven geen hulp te vragen of maken geen gebruik van hulp uit angst voor negatieve reacties (bijvoorbeeld in publiek medicatie moeten nemen of het niet vragen van faciliteiten in het onderwijs uit angst voor stigmatisering) (Corrigan e.a., 2005). Ook ADHD, als psychische problematiek, ontsnapt niet aan de gevolgen van een negatieve maatschappelijke beeldvorming (Lebowitz e.a., 2016).

 

Structureel stigma: de rol van de media

Uit onderzoek weten we dat individuen met ADHD veelvuldig gestigmatiseerd worden door personen uit hun onmiddellijke omgeving (bijv leerkrachten, leeftijdsgenoten). We weten echter veel minder over stigmatisering of negatieve berichtgeving in de media. Dit wordt ook wel  structureel stigma genoemd. De media dragen bij aan dit type van stigma door hun manier van berichtgeving (Bos e.a, 2013). Er is in het Nederlandstalig gebied weinig onderzoek naar structureel stigma bij psychische stoornissen. Een uitzondering is een recente Vlaamse studie die de aard van de berichtgeving in de media over twee verschillende psychiatrische stoornissen onderzocht. Uit dit onderzoek bleek dat er in de Vlaamse dagbladen significant negatiever gerapporteerd werd over schizofrenie dan over autisme (Thys e.a., 2014). Voor meer info over deze studie: https://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl/issues/478/articles/10306. Vergelijkingen in berichtgeving over vaak voorkomende stoornissen die zich het sterkst manifesteren in de kinderleeftijd, ontbraken echter nog steeds. Het doel van ons onderzoek was dan ook het exploreren van (verschillen in) structureel stigma in de media bij twee ontwikkelingsstoornissen namelijk ADHD en ASS.

Dit is 30% van het volledige artikel.

Wil je de volledige versie lezen en ook de andere artikels van het ZitStil-magazine niet missen?
Abonneer je dan nu op het ZitStil-magazine! Het ZitStil-magazine is een driemaandelijks tijdschrift dat boordevol inhoudelijke artikels over ADHD en de gevolgen op het functioneren, handige tips, herkenbare getuigenissen en spraakmakende interviews staat. Het magazine vormt voor veel mensen met ADHD, hun ouders, leerkrachten en anderen in hun omgeving een laagdrempelige informatiebron en kan de eerste stap richting herkenning, diagnose en hulpverlening zijn.

Abonnee worden